Letture
La culònne de glie dùddece viénte
A glie tiémpe de na vote, a Gaéte, se dicéje de na famosa culònne de glie dùddece viénte de ché tutte ne parlévene, ma nisciune l'avéje maie viste o sapéje addó stéje.
Comme se sa, a lu principie de gliù mèdio-ève, quanne hanne 'mmentate la bussele, s'è pensate de fà la Rose de glie Viénte che tè la forme de na stélle de sìddece ponte che so menute fore spartènne gliù diségne 'nquatte parte uguale e dòppe, cu le divisiùne de miéze, pe òtte e, dòppe ancore, pe sìddece.
Perciò gli viénte so sìddece e nò dùddece.
Pérò a glie tiémpe antiche, quante la bussele avéje ancora da venì, prime Aristòtele e dòppe Plinie gliù Viécchie, avévene parlate de na Rose de Dùddece Viénte. Ma che ci'azzécche Gaéte cu tutte chéste?
Cacchedune ha pensate de sapé ca fra le tante préte truate da gliù famose studiose Théòdòre Mòmmsèn, che tenéje na cape accussì, ce stéje nu piézze de chélla culònne de glie dùddece viénte, truate pròprie a Gaéte, ma de stu fatte, dénte a la Raccòlte de le scritte latine de gliù règne de Napeglie n'n se ne parle pròpete.
A buon cunte, vèrse la metà de gli'otteciénte, paricchia génte se crenzéje ca sta culònne ésistéje addavére; ma dòppe, cu gliù passà de gliù tiémpe, n'n se n'é parlate chiù e tutte quante se n' hanne scurdate.
Pò èsse, pérò, che glie dùddece viénte so' state accustate a Gaéte da glie ragiùnamiénte de cacchedùne che, tenènne la capa frésche, avrà pensate a stu fatte: deréte a gli munte Aurunce, tutte glie viénte che vènne da le cinche diréziùne de gliù prime quadrante, chiglie da Tramuntane a Levante, tràsene dénte a la svasature a forme de mute furmate da gli'Aurunce stésse e dalle muntagne de la Campanie. Perciò, tutta l'arie, se 'nfìle e s'attasse dénte le strette de Suie, d'addó èsce fore sparate, ittènnese, a tutta fòrze, dénte la piane e ammiéze a gliù golfe proprie 'nfacce a Gaéte, addò gliù viénte arrive da la tèrre de fronte, ussìe da gliù Garegliane, che dà gliù nome a chigliu viénte.
Accussì le direziùne de glie viénte che vènne da gliù prime quadrante, da cinche devèntene una sole e, forse, sarà pe chéste ca se dicéje de chélla famosa culònne de dùddece viénte e nò de sìddece, comme a tutte l'ate parte.
Comme se sa, a lu principie de gliù mèdio-ève, quanne hanne 'mmentate la bussele, s'è pensate de fà la Rose de glie Viénte che tè la forme de na stélle de sìddece ponte che so menute fore spartènne gliù diségne 'nquatte parte uguale e dòppe, cu le divisiùne de miéze, pe òtte e, dòppe ancore, pe sìddece.
Perciò gli viénte so sìddece e nò dùddece.
Pérò a glie tiémpe antiche, quante la bussele avéje ancora da venì, prime Aristòtele e dòppe Plinie gliù Viécchie, avévene parlate de na Rose de Dùddece Viénte. Ma che ci'azzécche Gaéte cu tutte chéste?
Cacchedune ha pensate de sapé ca fra le tante préte truate da gliù famose studiose Théòdòre Mòmmsèn, che tenéje na cape accussì, ce stéje nu piézze de chélla culònne de glie dùddece viénte, truate pròprie a Gaéte, ma de stu fatte, dénte a la Raccòlte de le scritte latine de gliù règne de Napeglie n'n se ne parle pròpete.
A buon cunte, vèrse la metà de gli'otteciénte, paricchia génte se crenzéje ca sta culònne ésistéje addavére; ma dòppe, cu gliù passà de gliù tiémpe, n'n se n'é parlate chiù e tutte quante se n' hanne scurdate.
Pò èsse, pérò, che glie dùddece viénte so' state accustate a Gaéte da glie ragiùnamiénte de cacchedùne che, tenènne la capa frésche, avrà pensate a stu fatte: deréte a gli munte Aurunce, tutte glie viénte che vènne da le cinche diréziùne de gliù prime quadrante, chiglie da Tramuntane a Levante, tràsene dénte a la svasature a forme de mute furmate da gli'Aurunce stésse e dalle muntagne de la Campanie. Perciò, tutta l'arie, se 'nfìle e s'attasse dénte le strette de Suie, d'addó èsce fore sparate, ittènnese, a tutta fòrze, dénte la piane e ammiéze a gliù golfe proprie 'nfacce a Gaéte, addò gliù viénte arrive da la tèrre de fronte, ussìe da gliù Garegliane, che dà gliù nome a chigliu viénte.
Accussì le direziùne de glie viénte che vènne da gliù prime quadrante, da cinche devèntene una sole e, forse, sarà pe chéste ca se dicéje de chélla famosa culònne de dùddece viénte e nò de sìddece, comme a tutte l'ate parte.